ایمنی در آزمایشگاه یکی از بحث های اساسی می باشد. زیرا موادی در آزمایشگاه وجود دارد که بسیار آسیب رسان می باشند. حفظ اصول ایمنی در آزمایشگاه بسیار اهمیت دارد. زیرا جان کارکنان را حفظ می کند. همچنین از لحاظ هزینه کمک شایانی به کاهش آن می کند. زیرا همیشه جبران خسارات مخصوصاً جانی هم سخت است و هم پر هزینه.  اصول ایمنی در آزمایشگاه با حفظ سلامتی محیط آزمایشگاه و حفظ اصول پوششی و رفتاری کارکنان کامل می شود.

استفاده از پوشش های مناسب مانند لباس مخصوص، عینک، کلاه و کفش مناسب به پیشگیری از بروز اتفاقات کمک می کند. در مورد بسیاری از این موارد که طبق قوانین HSE می باشند مطالبی ارائه شده است. در این مقاله به صورت اختصاصی به حفظ اصول ایمنی کار دز آزمایشگاه خواهیم پرداخت. با ادامه مقاله با صنف ایمنی همراه باشید.

• دلیل حفظ اصول ایمنی در محیط کار
• اصول ایمنی در آزمایشگاه
  • ایمنی کار با مواد شیمیایی
  • ایمنی کار با کپسول گاز
  • ایمنی کار در برابر خطرات ارگونومیک
  • ایمنی کار در برابر خطرات بیولوژیک
  • تجهیزات فردی کارکنان
  • وظایف قبل ترک آزمایشگاه

دلیل حفظ اصول ایمنی در محیط کار

یکی از دلایل اصلی حفظ اصول ایمنی در هر محیط کاری حفظ جان کارکنان می باشد. همچنین رعایت این اصول باعث جلوگیری از آسیب های وارده بر محیط کاری کارفرمایان می شود. اصول ایمنی در تمامی نقاط جهان طبق قوانین اچ اس ای با یک الگو انجام می شود. برای آشنایی با اچ اس ای HSE می توانید مقاله مورد نظر را در وبسایت ما بخوانید. با رعایت موارد ضروری و اصولی و اجرای آن ها می توانید تا حد بسیار زیادی جلوی زیان را بگیرید.

یکسری نکات کلی می باشد که با رعایت آنها اصول ایمنی را می توانید برقرار کنید. در زیر به تعدادی از آنها اشاره خواهیم نمود. این نکات در تمامی محیط های کاری قابل اجرا هستند. این نکات در حفظ اصول ایمنی در آزمایشگاه نیز کار آمد می باشند هر چند که کافی نمی باشند.

• تجهیزات ایمنی را به خوبی محافظت و نگهداری نمایید تا همیشه کارآیی خود را داشته باشند.

• هر گونه ایرادی در محیط کاری از مشکلات برق تا مشکلات دستگاه ها را سریعاً رفع نمایید تا مشکلات بعدی ایجاد نشوند.

• در قسمت هایی که دارای ارتفاع بلند می باشند از نرده استفاده نمایید تا خطر سقوط را کاهش بدهید.

• حفره های موجود در محیط کار را با تجهیزات مناسب بپواشنید. اگر چاله ای وجود دارد آن را مسطح نمایید.

• فضای کافی برای تردد و دسترسی به اشیاء و تجهیزات در محیط کار وجود داشته باشد.

• مسیر های تردد جهت عبور و مرور به خصوص برای زمان وقوع سوانح جهت فرار تمیز و خالی باشند.

• در صورت امکان از شیشه های نشکن استفاده نمایید.

اصول ایمنی در آزمایشگاه

یکی از موضوعات حساس و همیشگی اچ اس ای رعایت حفظ ایمنی کار در آزمایشگاهه ها می باشد. زیرا موادی که در این مکان استفاده می شوند هم قابلیت اشتعال، خورندگی، تبخیر و آسیب های ناشی از پاشیده شدن را دارند. بنابراین حفظ  اصول ایمنی در آزمایشگاه به طور دقیق بسیار پر اهمیت می باشد. در این مقاله با پوشش های حفاظتی، نحوه دفع زباله های آزمایشگاهی و استفاده از تجهیزات آشنا خواهید شد.

فعالیت های آزمایشگاه گاهی به صورت شغل اصلی و گاهی به صورت شغل فرعی یا پشتیبان در کارخانجات انجام می شود. در هر حالتی خطر و ریسک وجود آسیب های محیطی و فردی بسیار بالا می باشد. خطراتی که احتمال بالایی برای آنها وجود دارد شامل: ایجاد حریق، انفجار سیلندرها، اسیدها، سطوحی که سرد یا داغ هستند، برق گرفتگی، امواج و لیزر، وجود مواد سمی و اجسام تیز و برنده می باشد.

با رعایت اصول ایمنی در آزمایشگاه می توانیم با پیش بینی این اتفاقات از بروز آن ها جلوگیری نماییم. اهمیت متخصص HSE در آزمایشگاه در انجام و رعایت این اصول مشخص می شود. زیرا بیشتر دلایل اتفاقات ناگوار به دلیل سهل انگاری در رعایت این اصول می باشد. جهت حفظ اصول ایمنی در آزمایشگاه باید علاوه بر کارشناسان اچ اس ای کارکنان و کارفرمایان از این نکات مطلع باشند.

ایمنی کار با مواد شیمیایی

در آزمایشگاه های شیمیایی معمولاً مواد خورنده و قابل اشتعال وجود دارند. مواد خورنده و قابل اشتعال در کنار مواد اکسید کننده امکان احتراق را افزایش می دهند. بنابراین باید به این نکته توجه کنید که این مواد در کمد و بسته های مخصوص خود قرار بگیرند. زیرا ترکیب اینها با هم امکان انفجار را افزایش می دهند. همچنین اسید های آلی نیز باید جز این دسته قرار بگیرند و از اکسید کننده ها جدا نگهداری بشوند. موادی که واکنش پذیر هستند باید به دور از گرما و حرارت قرار بگیرند. موادی که جامد هستند و واکنش پذیری ندارند را می توانید در ظروف باز لبه دار نگهداری کنید.

موادی مانند اسید پرکلریک زمانی که با مواد آلی در تماس باشند واکنش انفجاری دارند این دو را نیز به طور جدا گانه باید نگهداری بکنید.  همچنین اسید پر کلریک در تماس با پوست و چشم سوختگی های شدیدی ایجاد می نماید و همینطور برای راه های تنفسی بسیار مضر می باشد. پوشش های چرمی به دلیل وجود منافذ عمیق مواد اسیدی را در خود نگه می دارند و حتی با شستن نیز رفع نمی شود. بنابراین از پوشش های چرمی خودداری نمایید.

ایمنی کار با کپسول گاز

همانطور که از اسم این کپسول ها بر می آید بسیار قابلیت انفجار دارند. جدا از مواد داخل کپسول فشردگی گاز موجود در آن احتمال انفجار را افزایش می دهد. بنابراین در اصول ایمنی در آزمایشگاه از قرار دادن این کپسول ها در کنار حرارت و جرقه خودداری نمایید. در قسمت هایی که کپسول های گاز قرار دارنداز انجام فعالیت های تعمیراتی خودداری نمایید. زیرا برخورد هر گونه ضربه به آن احتمال انفجار را بالا می برد.

گاز های اکسیژن و اکسید کننده حتماً به دور از گاز های خورنده قرار بگیرند. زیرا در صورت نشتی ترکیب آنها با هم امکان انفجار را دارند. مدت زمان مناسب برا ی نگهداری کپسول های گاز تا ۳۶ ماه می باشد. در صورتی که از این طول مدت گذشته است از استفاده کردن از آنها خودداری نمایید. در ایمنی کپسول های گاز حتماً با استفاده از یک برچسب از محتویات داخل آن اطلاع رسانی نمایید.

لوله های گاز به طور دائمی بررسی شود. تمیز بودن مجرای خروجی یکی از نگات اصلی در کپسول های گاز می باشد. همچنین می توانید با استفاده از کف از نشتی اطراف لوله گاز مطلع شوید. برای مشاهده فشار گاز موجود در کپسول از یک رگولاتور جهت بررسی فشار گاز کپسول استفاده نمایید. در صورتی که از کپسولی به مدت طولانی استفاده نمیکنید باید کلاهک آن را مجدداً بر روی آن قرار دهید.

ایمنی کار در برابر خطرات ارگونومیک

ارگونومی دانشی می باشد که شرایط محیط کار مناسب با شرایط بدن می باشد. با توجه به شناختن این واژه باید شرایط طراحی محیط کار کاملاً مساعد با بدن باشد. در این راستا باید تجهیزات و ابزار آلات مورد استفاده به نحو مناسب در اختیار کارکنان قرار بگیرد. اگر صفحه نمایشی وجود دارد با هم سطح با چشمان کارکنان باشدو همچنین درخشندگی آن نیز مناسب برای چشمان باشد تا آسیبی وارد نشود.  ایجاد یک اتوماسیون استاندارد باعث می شود تا ازا نجام کارهای تکراری خودداری بشود.

ایمنی کار در برابر خطرات بیولوژیک

خطرات بیولوژیک مربوط به اثراتی می باشد که مواد بر محیط می گذارند. اصول ایمنی در آزمایشگاه شامل خطرات بیولوژیکی نیز می شوند. برای ضد عفونی کردن دست ها و پاها حتماً باید دستگاههای ضد عفونی در دسترس کارکنان باشند. در محیط باید تهویه هوا وجو داشته باشد. دستگاه های تهویه هوا باید دارای فیلتر باشند تا بتواندد گازهای منتشر شده و تبخیر حاصل از مواد را به خوبی تهویه کنند. جهت حمل مواد بیولوژیک باید در بسته های مناسب بدون نشتی همراه با برچسب مربوطه صورت بگیرد.

تجهیزات فردی کارکنان

همانطور که قبلاً هم توضیح دادیم از اصول ایمنی در آزمایشگاه علاوه بر رعایت اصول ایمنی در حین کار هر شخص نیازمند تجهیزاتی می باشد تا شما را در برابر خطرات احتمالی محافظت نمایند. برای خرید تجهیزات ایمنی میتوانید از اصناف موجود در رسته لوازم ایمنی استفاده نمایید.

1. روپوش یا لباس کار مناسب: همانطور که در مقاله آشنایی با استانداردهای لباس کار توضیح دادیم هر شغلی مناسب با فضای کاری نیازمند لباس مناسب خود می باشند. علاوه بر آن برای جلوگیری از پاشش مواد از یک پیش بند پلاستیکی نیز استفاده می نمایند.

2. دستکش محافظ: در آزمایشگاه ها به دلیل لمس مداوم مواد مختلف احتمال آسیب دیدن دست ها وجود دارد. بنابراین برای پیشگیری از خطرات احتمالی باید از دستکش های مناسب استفاده شود.

3. کفش ایمنی مناسب آزمایشگاه: کفش ایمنی مناسب کار آزمایشگاه باید سبک و دارای کف پلاستیکی باشد و باید روی پا را پوشش بدهند. اگر احتمال ریختن مواد وجود داشته باشد باید از روپوش های یکبار مصرف استفاده بشود. همچنین به طور کاملتر می توانید از مقاله “کفش ایمنی مناسب را چگونه انتخاب کنیم؟” استفاده نمایید.

4. ماسک ایمنی: در محیط های آزمایشگاهی همیشه احتمال آسیب دیدن از طریق گاز ها وجود دارد. این گاز ها حاصل از تبخیر و یا موادی گازی می باشند.

5. محافظ گوش: محافظ گوش مناسب برای جلوگیری از آسیب های احتمالی کار با مواد لازم می باشد. پاشش مواد، تبخیر مواد  می تواند مجاری گوش را به خطر بیاندازند.

6. عینک محافظ کار: این عینک ها باید در مقابل پاشش و خورندگی مواد مقاوم باشند. همچنین به گونه ای باید چشم را پوشش دهند تا از تبخیر مواد و گاز چشم را در امان نگه دارند. جهت دریافت اطلاعات بیشتر در مورد عینک کار می توانید مقاله “لزوم استفاده از عینک ایمنی” را مطالعه بفرمایید.

وظایف قبل ترک آزمایشگاه

پیش از ترک هر محل کاری باید قوانینی باشد تا از احتمال خطرات مخصوصاً در نبود کارکنان کاهش دهیم. حتماً ضایعات را به صورت مجزا شناسایی و بسته بندی کرده. این پسمانده ها باید طبق پروتکل های مخصوص خارج شوند. حتماً از خاموش بودن دستگاه ها و تجهیزات اطمینانن حاصل نمایید. تمامی سوطح کار باید کاملاً تمیز و ضد عفونی بشوند. وجود نظم در و بازگرداندن لوازم استفاده شده به جای خود از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. روپوش و تجهیزات فردی را در داخل آزمایشگاه قرار بدهید و دست های خود را کاملاً شستشو بدهید و ضد عفونی کنید.

همانطور که در این مقاله گفته شد ایمنی به دلیل خطرات فراوانی که دارد نیازمند رعایت پروتکل های ایمنی می باشد. به علاوه باید تجهیزات مناسب آن نیز تهیه شود. شما عزیزان می توانید از اصناف معتبر ایمنی برای تهیه تجهیزات و همچنین مشاوره استفاده نمایید. این اصناف تحت نظارت اتحادیه ایمنی که توسط متخصصین هیئت مدیره اتحادیه ایمنی مدیریت می شود، می باشند.